literatura węgierska



Dziś, w ramach serii spod znaku antologii dramatu przedstawiam Wam Kolizje. Antologia nowego dramatu węgierskiego pod redakcją Patrici Pászt (Kraków 2010), czyli ostatnie z trzech wydawnictw o tej tematyce. W tomie wydanym przez Katedrę Dramatu Uniwersytetu Jagiellońskiego  i wydawnictwo Panga Pank znalazło się 10 węgierskich dramatów powstałych po roku 2000: András Forgách: […]

Współczesny dramat węgierski (Kolizje; P. Pászt 2010)


Dziś, w ramach serii spod znaku antologii dramatu przedstawiam Wam Współczesny dramat węgierski. Antologia pod redakcją Patrici Pászt (Księgarnia Akademicka, Kraków 2003), czyli drugie z trzech wydawnictw o tej tematyce. Z wyjątkiem sztuki Pétera Nadása utwory zamieszczone w tym tomie powstały w latach 90., mniej lub bardziej trwale wpisując się […]

Współczesny dramat węgierski (Antologia P. Pászt 2003)



We wcześniejszych wpisach publikowałam już zbiory antologii poezji węgierskiej czy numery Literatury Na Świecie, poświęcone tematyce węgierskiej. Nadszedł czas na dramat, którego reprezentacja jest o wiele skromniejsza i obejmuje zaledwie trzy publikacje. Dziś chciałabym Wam przedstawić tom zatytułowany Antologia współczesnego dramatu węgierskiego, w opracowaniu (wybór i wstęp) Andrzeja Sieroszewskiego (Państwowy […]

Antologia współczesnego dramatu węgierskiego (A.Sieroszewski, 1982)


W styczniu Narodowy Stary Teatr w Krakowie wydał publikację pt. „Mitos 21 – antologia”, zawierającą pięć współczesnych dramatów w przekładzie na język polski. W dwóch tomach zawarto informacje o członkach sieci i ich działalności oraz najlepsze i najnowsze dramaty (które zebrały rekomendacje dramaturgów i kierowników literackich z teatrów zrzeszonych w […]

MITOS 21 i akcent węgierski


Po roku przerwy powraca konkurs dla tłumaczy (IV edycja), mający na celu wyłonienie uczestników warsztatów translatorskich w Balatonfüred. Polecam gorąco, sama brałam w nich udział trzykrotnie i w dużym stopniu pomogły mi one ukształtować ostatecznie swoje wyobrażenie na temat przekładu literackiego – m.in. dzięki nim od pewnego czasu mogę wykonywać […]

Warsztaty w Balatonfüred



Każdy hungarysta i hungarofil wie, jak ważną postacią węgierskiej poezji był Bálint Balassi (pozostałym polecam krótkie wprowadzenie na Wikipedii). Jego znaczenie dla kultury węgierskiej odzwierciedla także fakt, iż nazwiskiem Balassiego nazwano instytuty kultury węgierskiej (przykładowo: tutaj). W polskich przekładach również nie zabrakło miejsca dla tego poety, czego dowodem jest chociażby […]

Bálint Balassi – Poezje



Wybór 13 poetów. Antologia współczesnej poezji węgierskiej pod redakcją Szczepana Woronowicza i Bohdana Zadury obejmuje następujące pozycje: Wstęp Jerzy Robert Nowak Lajos Kassák Do prawdziwych poetów (Az igaz költőkhoz), przełożył Tomasz Kulisiewicz Moja poezja {Költészetem), przełożył Tomasz Kulisiewicz Fabryka (A gyár), przełożył Tomasz Kulisiewicz Po kole (Vándorlás körben), przełożył Tomasz […]

Antologie poezji węgierskiej – cz. VIII: 13 poetów



Wydawnictwo Przepowiednia czasu twego (antologia współczesnej poezji węgierskiej)  w wyborze Konrada Sutarskiego obejmuje następujące utwory: Matyas Domokos: Antologia współczesnej poezji węgierskiej (Konrad Sutarski) János Pilinszky Apokryf (Apokrif) Tadeusz Śliwiak Pustynia miłości (A szerelem sivataga) Jerzy Ficowski Epilog (Utószó) Tadeusz Śliwiak Upomnienie (Intelem) Tadeusz Śliwiak Święty łotr (Szent lator) Konrad Sutarski Krater […]

Antologie poezji węgierskiej – cz. VII: Przepowiednia czasu twego


Wydawnictwo Z węgierskiego na nasze. Antologia poezji i prozy w wyborze i opracowaniu Anny Góreckiej (Fundacja Literatura Światowa, Warszawa 1998) obejmuje następujące utwory: Péter Kántor, Wiersze, przeł. Bohdan Zadura    7 László Darvasi, Pistuka, przeł. Krystyna Pisarska               14 Endre Kukorelly, Wiersze, przeł. Anna Górecka, Elżbieta Sobolewska    25 Endre Kukorelly, Dwie prozy, […]

Antologie poezji węgierskiej – cz. VI: Z węgierskiego na nasze


Wybór Antologia współczesnej poezji węgierskiej autorstwa Jerzego Snopka (Wydawnictwo Studio EMKA, Warszawa 2010) obejmuje następujące pozycje: Wstęp (Jerzy Snopek)    11 István Bella  16 Nasze miłosne akty Jedynie Bóg „Na śmierć trzeba sobie zasłużyć” Niemożliwe Adwent 1948 Ottó Tolnai  28 Kiszyniowska róża Nic, nic Moje ciemne teksty pisałem z łatwością Moja […]

Antologie poezji węgierskiej – cz. V: Antologia Jerzego Snopka



zdj. bodan731
Zbiór Antologia poezji węgierskiej, w wyborze i układzie Istvána Csaplárosa, Gráci Kerényi i Andrzeja Sieroszewskiego, pod redakcją poetycką Mieczysława Jastruna (Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1975) obejmuje następujące przekłady: Andrzej Sieroszewski: Wstęp Autor nieznany: Lament Maryi Pannonius Janus: Na odjezdnym z Waradu świętych królów żegnając Pannonius Janus: O Migdalo w Panonii […]

Antologie poezji węgierskiej – cz. IV: Antologia z 1975 r.


Wydawnictwo Wolność – antologia walczącej poezji i prozy węgierskiej, pod redakcją Camilli Mondral i Juliusza Wiktora Gomulickiego (Czytelnik, Warszawa 1953) obejmuje następujących autorów i przekłady: Mihály Vörösmarty: Wezwanie József Katona: Ban Bank (fragment tragedii) Gyula Illyés: Mowa Györgya Dózsy na placu w Cegléd Géza Gárdonyi: Przysięga Dobó (fragment powieści „Gwiazdy Egeru”) […]

Antologie poezji węgierskiej – cz. III: „Wolność”




Węgierski Instytut Kultury w Warszawie ma zaszczyt zaprosić na promocję nowego numeru Literatury na Świecie – VESZPRÉM. W spotkaniu wezmą udział autorzy: Centauri, Ottó Fenyvesi, János Géczi, Benjámin Tibor Szabó Prowadzą: Anna Górecka oraz Janusz Drzewucki Słowa powitania wygłoszą: Tibor Navracsics (Minister sprawiedliwości i administracji, wicepremier Węgier) Gyula Porga (Prezydent […]

Literatura na Świecie – spotkanie autorskie w Trafficu


Węgierskojęzycznym polecam wywiad z Dórą Károlyi, byłą dyrektor nieistniejącej od zeszłego roku Magyar Könyv Alapítvány (Węgierska Fundacja Książki, pisałam o tym tutaj): Károlyi Dóra, a volt Magyar Könyv Alapítvány volt igazgatója 2011 kapcsán elsősorban az alapítvány körül történtekről: megszűnésről, beolvasztásról, új feladatokról, illetve a fordítók, a fordítások támogatásának jövőjéről mesél. […]

Katastrofalna sytuacja tłumaczy na Węgrzech


„Słownik slangu więziennego” („A magyar börtönszleng szótára”, Edina Szabó, Kossuth Egyetemi Kiadó, Debreczyn 2008) to kolejna, po  słowniku slangu żołnierskiego, węgierskojęzyczna perełka. Zawiera obszerny wstęp, traktujący o grupie użytkowników grypsery, niezwykle bogatą część hasłową oraz rozbudowaną bibliografię. Oto przykładowe hasła: adomány fn gyak A börtön által adott fizetés. — alamizsna, […]

Słownik slangu więziennego



Fundacja Zeszytów Literackich i Węgierski Instytut Kultury organizują w dniu 6.02.2012  o godzinie 18.00 prezentację tomu szkiców Sándora Máraiego „W podróży” (więcej), podczas której rozmowę z autorką przekładu, Teresą Worowską, poprowadzi Marek Zagańczyk. „O szczególnej wiarygodności szkiców podróżnych Máraiego decyduje nie tyle realność opisu, ile przede wszystkim wyjątkowa wrażliwość obserwatora […]

Sándor Márai „W podróży” – spotkanie z tłumaczką


„Słownik slangu żołnierskiego” („A magyar katonai szleng szótára”, Tamás Kis, Kossuth Egyetemi Kiadó, Debreczyn 2008, wyd. II poprawione i rozszerzone) to kolejny węgierskojęzyczny skarb dla tłumacza. Słownik zawiera obszerny wstęp, traktujący o grupie użytkowników tego slangu, niezwykle bogatą część hasłową oraz rozbudowaną bibliografię, dzięki czemu może też służyć jako podpowiedź […]

Słownik slangu żołnierskiego


Targi książki to niejednokrotnie świetne miejsce, by spotkać węgierskich autorów. Warto zatem pamiętać, jakie imprezy spod tej egidy zaplanowano na rok 2012: 16. Targi Książki Kraków – 25-28.10.2012 2. Targi Książki Katowice – 7-9.09.2012 Książka dla Dzieci i Młodzieży – Poznańskie Spotkania Targowe – Międzynarodowe Targi Poznańskie  – 3-5.02.2012 Toruński […]

Targi książki 2012



O Literaturze na Świecie i jej znaczeniu dla popularyzowania twórczości węgierskich pisarzy wzmiankowałam niedawno tutaj. Dziś chcę Wam przedstawić piątą część zestawienia (od 2010 do 2012 roku) wszystkich przekładów literatury węgierskiej, jakie ukazały się w tym periodyku: „Literatura na Świecie” nr 09-10/2010 [m.in.: Ottó Tolnai: Twarz Argentyńca, przeł. Anna Górecka, […]

Literatura na Świecie – wydania węgierskie, cz. V – lata ...



O Literaturze na Świecie i jej znaczeniu dla popularyzowania twórczości węgierskich pisarzy wzmiankowałam niedawno tutaj. Dziś chcę Wam przedstawić czwartą część zestawienia (od 2005 do 2009 roku) wszystkich przekładów literatury węgierskiej, jakie ukazały się w tym periodyku: „Literatura na Świecie” nr 09-10/2005 [m.in. Lajos Parti Nagy: Wiersze, przeł. Anna Górecka, […]

Literatura na Świecie – wydania węgierskie, cz. IV – lata ...



O Literaturze na Świecie i jej znaczeniu dla popularyzowania twórczości węgierskich pisarzy wzmiankowałam niedawno tutaj. Dziś chcę Wam przedstawić trzecią część zestawienia (od 2000 d0 2004 roku) wszystkich przekładów literatury węgierskiej, jakie ukazały się w tym periodyku: „Literatura na Świecie” nr 09/2000 [m.in. Sándor Weöres: Wiersze, przeł. Anna Górecka, Nándor […]

Literatura na Świecie – wydania węgierskie, cz. III – lata ...


György Spiró to kolejny pisarz i dramaturg, którego twórczość została doceniona w Polsce. W jego przypadku jednak ta miłość jest obustronna: nauczył się języka polskiego, jest znawcą polskiej kultury, ma w dorobku przekłady wszystkich dramatów Wyspiańskiego i niektórych dramatów Gombrowicza. Jego twórczość inspirowana jest Wojciechem Bogusławskim (więcej na ten temat […]

Spiró w polskich przekładach


O Literaturze na Świecie i jej znaczeniu dla popularyzowania twórczości węgierskich pisarzy wzmiankowałam niedawno tutaj. Dziś chcę Wam przedstawić drugą część zestawienia (od 1990 d0 1999 roku) wszystkich przekładów literatury węgierskiej, jakie ukazały się w tym periodyku (pełne i szczegółowe opisy istnieją dla numerów zarchiwizowanych przez redakcję, tzn. od 1994 […]

Literatura na Świecie – wydania węgierskie, cz. II – lata ...



Péter Esterházy to kolejna tuza literatury węgierskiej, doceniona w Polsce. Jego dzieła zostały wydane nakładem dwóch wydawnictw: Świata Literackiego i Czytelnika. W 2008 roku Esterházy został laureatem nagrody literackiej Europy Środkowej ANGELUS za Harmonię Caelestis (więcej o tym przeczytacie tutaj). Oto pozycje z jego dorobku, które doczekały się polskich przekładów: Świat […]

Esterházy w polskich przekładach


O Literaturze na Świecie i jej znaczeniu dla popularyzowania twórczości węgierskich pisarzy wzmiankowałam niedawno tutaj. Dziś chcę Wam przedstawić pierwszą część zestawienia (do 1990 roku) wszystkich przekładów literatury węgierskiej, jakie ukazały się w tym periodyku (pełne i szczegółowe opisy istnieją dla numerów zarchiwizowanych przez redakcję, tzn. od 1994 roku): „Literatura […]

Literatura na Świecie – wydania węgierskie, cz. I – do ...


Sándor Márai to niewątpliwie jeden z największych pisarzy węgierskich, ponadto niesłychanie doceniony również zagranicą – w Polsce nie tylko opublikowano 18 pozycji z jego dorobku, ale wiele z nich doczekało się także licznych wznowień (Dziennik aż pięciu!):  Żar przekład: Feliks Netz 2000 Wyznania patrycjusza przekład: Teresa Worowska 2002; wydanie kieszonkowe […]

Márai w polskich przekładach




Jest wiele osób niezwykle zasłużonych dla propagowania kultury węgierskiej w Polsce i polskiej na Węgrzech. Przedstawiałam Wam już sylwetkę Jana Reychmana, dziś kilka słów o Konradzie Sutarskim: Urodzony 21 września 1934 roku w Poznaniu, a od 1965 roku żyjący na Węgrzech, w Budapeszcie (ma żonę Węgierkę) – jest inżynierem mechanikiem, […]

Konrad Sutarski


Kolejna ciekawostka z Wikipedii, tym razem nawiązująca do węgiersko-polskich związków literackich. Artykuł jest bardzo okrojony, niemniej jednak może być ciekawy dla tych, którzy nie zgłębiali tego tematu wcześniej: Węgiersko-polskie związki literackie do wieku XVIII w Polsce były ograniczone do zainteresowania kronikami i wydarzeniami aktualnymi na Węgrzech. Informacje o Polsce przedostawały […]

Węgiersko-polskie związki literackie



Oto zestawienie (mam nadzieję, że kompletne) wszystkich antologii poezji węgierskiej, jakie ukazały się w języku polskim, w układzie chronologicznym: Wolność – antologia walczącej poezji i prozy węgierskiej, red. Camilla Mondral, Juliusz Wiktor Gomulicki,  Czytelnik, Warszawa 1953 (spis treści znajdziecie tutaj) Kocham twój kraj: Antologia wierszy węgierskich o Polsce, wybór István […]

Antologie poezji węgierskiej – cz. I: zestawienie


W ramach ciekawych pozycji wydawniczych, odnalezionych w czeluściach Internetu, dziś zbiór tekstów w ramach „Małopolski Wielu Kultur: Węgry”. Program „Małopolska Wielu Kultur” realizowany był przez Małopolski Instytut Kultury w nawiązaniu do Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego i został objęty honorowym patronatem Małopolskiego Kuratora Oświaty. Oto, co o tomie węgierskim piszą jego […]

Małopolska Wielu Kultur – Węgry


Zdecydowanie najlepszym źródłem informacji o literaturze węgierskiej są węgierskojęzyczne opracowania, niemniej jednak osoby nie znające języka również mogą zapoznać się z przekrojowym ujęciem prozy, poezji i dramatów bratanków. Oprócz zapoznania się z wieloma polskimi antologiami warto zwrócić uwagę na dwie podstawowe pozycje: T. Klaniczay, J. Szauder, M. Szabolcsi: Historia literatury […]

Historia literatury węgierskiej w polskich opracowaniach



Wśród czasopism i periodyków literackich jedno z najważniejszych miejsc zajmuje Literatura na Świecie: Ukazujący się od 1971 r. miesięcznik poświęcony literaturze obcej, wydawany do końca marca 2010 przez Bibliotekę Narodową, a od 1 kwietnia 2010 przez Instytut Książki. Pismo uznawane jest za jedno z najważniejszych przedsięwzięć („instytucji”) dla polskiej literatury […]

Literatura na Świecie – okno na Węgry


12 grudnia 2011 o godz. 18:00 w Węgierskim Instytucie Kultury (Warszawa, ul. Moniuszki 10) rozpocznie się wieczór literacki – spotkanie z Andrásem Petőczem, pisarzem i poetą, autorem  owieści „Obcy”, które poprowadzi  prof. dr hab. Ryszard K. Przybylski, teoretyk i krytyk sztuki.  W spotkaniu weźmie udział  Elżbieta Sobolewska – tłumaczka. András Petőcz […]

Spotkanie z Andrásem Petőczem – autorem powieści „Obcy”


Dziś chcę Wam polecić stary już, ale wciąż ciekawy i być może nie przez wszystkich znany tekst Ryszarda Kapuścińskiego „Tłumacz – postać XXI wieku„. Oto fragment („na zachętę”, zwany przez Węgrów izelítő): Przekładając tekst, otwieramy Innym nowy świat, tłumaczymy go, a tłumacząc – przybliżamy, pozwalamy w nim przebywać, uczynić go […]

Tłumacz – postać XXI wieku



Panorama Kultur to kolejne miejsce w sieci, w którym można zapoznać się co nieco z Węgrami pod względem kultury, literatury, podróży itp. Oto, co o stronie piszą jej autorzy: Panorama Kultur – Europa Mniej Znana to magazyn poświęcony życiu kulturalnemu i intelektualnemu oraz tradycjom naszej części Europy nazywanej Środkowo – […]

Panorama Kultur – co nieco o Węgrzech


Szkoda, że przedsięwzięcia związane z propagowaniem kultury węgierskiej bywają przeważnie tak słabo rozreklamowane i dowiedzieć się można o nich jedynie post factum, i to zupełnym przypadkiem. Najnowszym przykładem takiego wydarzenia jest Festiwal Kultury Węgierskiej w Bielsku-Białej: Festiwal Kultury Węgierskiej został organizowany przez Książnicę Beskidzką w dniach 03-05.10.2011. W tym czasie […]

Festiwal Kultury Węgierskiej w Bielsku-Białej


Począwszy od dziś chciałabym Wam przedstawić serię wpisów, poświęconych polskim przekładom literatury węgierskiej, z rozbiciem na poszczególne wydawnictwa lub serie wydawnicze. Na dobry początek wydawnictwo, którego właścicielem jest Węgierka – Klára Molnár. Przekłady literatury węgierskiej wydane nakładem wydawnictwa Studio emka: Béla Hamvas Filozofia wina; przekład: Tadeusz Olszański Mihály Vörösmarty: Poezje; […]

Węgierska literatura w polskich przekładach – Studio emka



Ostatni tydzień poświęcony był poprawności językowej (bynajmniej nie drugorzędnej dla tłumaczy literackich), pora więc wrócić do języka węgierskiego. Dziś humorystyczny i wcale nie taki prosty dykcyjnie do recytacji wiersz Józsefa Romhányiego pt. A teve fohásza (Westchnienie wielbłąda): Monoton üget a süppedô homokon a sivatag lova, a tétova teve tova. Hátán […]

Westchnienie wielbłąda, czyli jak poćwiczyć dykcję w węgierskim


Od 4 do 28 października 2011 w Ratuszu Dzielnicy Bemowo w Warszawie (ul. Powstańców Śląskich 70) organizowane są Węgierskie wtorki. Odbyło się już spotkanie literackie, poświęcone twórczości Imre Kertésza, które poprowadził Robert Więckowski (recytacja: Łukasz Lewandowski), natomiast wciąż przed nami są trzy spotkania: 11 października, godz.18.00 – muzyka węgierska od […]

Węgierskie wtorki na Bemowie


Już w poniedziałek, 10 października 2011, o godzinie 18:00 w Węgierskim Instytucie Kultury odbędzie się  potkanie z pisarzem, poetą, eseistą  z Wojwodiny, Ferencem Kontrą, które poprowadzi Lajos Pálfalvi – polonista, kierownik Katedry Polonistyki na  Uniwersytecie im. Pétera Pázmánya. Więcej o bohaterze wieczoru możecie przeczytać na jego oficjalnej stronie, a także […]

Spotkanie z Ferencem Kontrą w Warszawie



7 października o godzinie 18.00 na Międzynarodowym Festiwalu Opowiadania we Wrocławiu obędzie się spotkanie m.in. z Ferencem Kontrą. Oto krótkie przedstawienie autora: Z zawodu jestem profesjonalnym literatem, pracuję na Węgrzech i w Wojwodinie, ale od zawsze dzięki pisaniu jestem związany z Chorwacją, gdzie urodziłem się w 1958 roku w wiosce […]

Ferenc Kontra na Międzynarodowym Festiwalu Opowiadania


„Ptaszyna” Dezső Kosztolányego jest niewątpliwie urokliwą książką, pełną subtelnego humoru i celnych obserwacji skromnej rodziny z prowincjonalnego miasteczka. Osobiście bardzo polecam tę lekturę, by jednak dodatkowo wzmocnić tę opinię, zachęcam do przeczytania tekstu wydawcy i dwóch recenzji: Polityka – tekst Krzysztofa Cieślika Wyborcza – recenzja Krzysztofa Vargi Początek września 1899, […]

Dezső Kosztolányi Ptaszyna


Dziś chcę Wam polecić coś z pogranicza filozofii i rozkoszowania się winem, czyli książkę Béli Hamvasa pt. Filozofia wina: Książka powstała latem 1945 r., kiedy Węgry były zniszczone, okupowane przez armię radziecką, ale mieszkańcy tego kraju żywili nadzieję na powrót do normalności. Hamvas pisał tę książkę jednym tchem, niczym wychylając […]

Béla Hamvas – Filozofia wina



1 i 2 października br. na Trakcie Królewskim w Warszawie zagości Węgierska Kawalkada – pierwsza tego typu prezentacja kultury węgierskiej w stolicy. Okolice skweru Hoovera zamienią się w wielkie widowisko – będą tańce, śpiewy, jedna z najlepszych na świecie kuchni oraz wspaniałe wina. Wszystko po to, żeby pokazać Warszawiakom odrobinę […]

Węgierska Kawalkada w Warszawie


Jeśli ciekawi jesteście może nie najświeższych, ale wciąż zaliczanych do nowości węgierskich książek, to polecam Wam pobranie tomu pt. „Éjszakai állatkert. Antológia a női szexualitásról” (Nocne ZOO. Antologia kobiecej seksualności. Budapeszt 2005) ze strony www.scribd.com.  W „Nocnym ZOO”  33 pisarki i poetki w 56 tekstach piszą o pragnieniach, żądzy, intymności, […]

Nocne ZOO – antologia kobiecej seksualności