Węgrzy a … bomba wodorowa


Dziś w serii Węgrzy a … mniej chlubna karta w historii, a mianowicie – początki bomby wodorowej.

Edward Teller (oryg.: Teller Ede) urodził się 15 stycznia 1908 w Budapeszcie,  zmarł 9 września 2003 w Stanford, Kalifornia. Był fizykiem,  znanym jako „ojciec” amerykańskiej bomby wodorowej. W roku 1935 Teller wyemigrował do USA. W 1942 roku przyłączył się do projektu Manhattan. Podczas II wojny światowej był członkiem działu fizyki teoretycznej w Los Alamos Scientific Laboratory i gorąco popierał rozwój broni nuklearnej w postaci superbomby opartej na zasadzie syntezy jądrowej (bomby wodorowej), zamiast bomby atomowej działającej na zasadzie rozszczepienia jądra atomowego. Z powodu swojego zainteresowania bombą H, Teller odmówił udziału w pracach nad obliczeniami implozji bomby atomowej. Było to źródłem napięć z innymi badaczami i spowodowało konieczność zatrudnienia dodatkowych naukowców. W 1946 roku Teller opuścił Los Alamos, aby objąć stanowisko profesora na University of Chicago.

Po dokonaniu przez Rosjan w 1949 r. próbnej eksplozji atomowej Teller powrócił do Los Alamos w 1950 r., aby wziąć udział w programie budowy bomby wodorowej rozpoczętym przez prezydenta Trumana z inicjatywy samego Tellera. W ciągu tego roku rosła niecierpliwość Tellera w stosunku do postępów programu, co wywołało jego nalegania na zatrudnienie większej liczby teoretyków oraz zarzucanie kolegom braku wyobraźni. To jeszcze bardziej pogorszyło jego stosunki z pozostałymi badaczami. Gdy wraz ze Stanisławem Ulamem ukończył ostateczny projekt bomby H, Teller nie został wybrany szefem projektu. Opuścił Los Alamos i w 1952 r. przyłączył się do Lawrence Livermore, nowo założonego oddziału University of California Radiation Laboratory. Różnice między Tellerem i wieloma spośród jego kolegów zwiększyły się jeszcze bardziej, gdy w 1954 r. wystąpił on przeciwko Robertowi Oppenheimerowi.

W latach 1958-1960 Teller był dyrektorem Lawrence Livermore National Laboratory oraz profesorem fizyki na University of California w Berkeley. Był niestrudzonym orędownikiem silnego programu nuklearnego i przekonywał do jego testowania i rozwijania; gdy program tzw. „gwiezdnych wojen” miał zostać przerwany, Teller okazał się jednym z jego największych zwolenników.

Występował też z wieloma propozycjami pokojowego wykorzystania broni nuklearnej, jak np. projekt budowy portu na Alasce za pomocą detonacji bomby wodorowej na dnie morskim. W czasie swojej pracy dla Komisji Energii Atomowej (Atomic Energy Commission) zaproponował „projekt Chariot”, w którym bomby wodorowe miałyby zostać użyte do wygłębienia głębokowodnego portu o długości ponad mili o szerokości pół mili nieopodal złóż węgla przy Point Hope. Różne czynniki, głównie protesty Eskimosów Inupiat zamieszkujących tereny niedaleko Point Hope oraz fakt, że port byłby skuty lodem przez dziewięć miesięcy w roku, spowodowały zaniechanie projektu.

[za: http://pl.wikipedia.org/wiki/Edward_Teller]

Więcej informacji o Ewardzie Tellerze znajdziecie na http://www.s9.com/Biography/Teller-Edward