słownik tematyczny


Natrafiłam ostatnio na ciekawy słownik szojelentese.com, który poszczególne hasła ujmuje nie tylko w standardowym zakresie, ale m.in. podaje też ich transkrypcję na język migowy, alfabet Morse’a, liczy stosunek spółgłosek do samogłosek i jak ten współczynnik ma się do średniej w języku węgierskim: ANYA szó jelentése Magyar nyelv (1862) szótárunk szerint […]

Węgierski migany i nadawany Morsem





Niekiedy dobrze jest zrobić sobie małą powtórkę z określonego zasobu słownictwa, nawet jeśli zdaje nam się, że już nic nas w tym temacie nie zaskoczy. Dziś proponuję Wam odświeżenie słówek o pokrewieństwie i powinowactwie (za niezawodną Wikipedią): Vérrokonság: leszármazás útján létrejött rokoni kapcsolat. A vérrokonságba nemcsak a vér szerinti rokonok, […]

Z rodziną nie tylko na zdjęciu



Strona www.tizdolog.hu, specjalizująca się w zbieraniu 10 elementów na dany temat, ułożyła listę 10 retrosłówek, które czasy świetności przeżywały za młodości naszych babć. Z jednej strony to ciekawostka, z drugiej – dobry powód do powiększenia swojego słownictwa (lub odświeżenia) o kilka nowych pozycji: 1. stelázsi – polcos állvány Példamondat: Levennéd nekem […]

10 węgierskich retrosłówek



Tym, którzy czasem lubią niezobowiązująco nauczyć się/powtórzyć jakieś słówka, może się spodobać strona Learn useless Hungarian, reklamująca się tak: For those who would like to learn completely useless words and phrases in Hungarian, just for fun! A oto kilka przykładów z dotychczasowych wpisów: megdönthetetlen bizonyíték – axiomatic proof gyermekkorunk kedvencei […]

Learn useless Hungarian


Niby każdy tłumacz wie, że pleonazm jest jednym z grzechów głównych, ale z niektórych czasami nie zdajemy sobie sprawy. Warto przyjrzeć się im z bliska –  kto wie, którego bohatera naszych przekładów będziemy musieli podrasować pleonazmami i tautologiami, by oddać konkretny rejestr lub indywidualny styl? Pleonazm (z gr. pleonasmos “nadmiar”), […]

Tłumacz kontra pleonazmy




Dániel Gyurta, pływacki mistrz olimpijski, pobił rekord świata
Węgrzy w tym roku udowodnili, że ich domeną są sporty wodne. Przy tej okazji warto poczytać, skąd wzięły się takie, a nie inne nazwy stylów pływania – odpowiedź znajdziecie w artykule A gyorsúszás is hungarikum? (HU): . A gyorsúszást angolul nem „fast swimming”-nek, hanem „freestyle”-nak, azaz „szabad stílus”-nak hívják. Honnan […]

Styl dowolny czy szybki, czyli jak pływają Węgrzy


Wydawać by się mogło, że użytkownicy angielskiego nie powinni mieć wielkich powodów do narzekania – porozumieć się w nim można w każdym zakątku świata, a sam język nie należy do grupy najbardziej skomplikowanych, dodatkowo przez swoją powszechność pozwala na osłuchanie się z nim  i szybszą naukę. A jednak nie tylko […]

Frustracje językowe


Ciekawy (znów!) artykuł opublikował portal Nyelv és Tudomány – Bugrisok és buzik to naukowy wywód na temat etymologii (jak się okazuje, chodzącej bardzo zawiłymi ścieżkami) słowa buzi, które jest niepoprawnym politycznie określeniem homoseksualisty: . Kevés dolog izgatja annyira az egyszerű nyelvhasználót, mint egyes szavak eredete. Nem is csoda, hiszen bizonyos […]

Zawiłe ścieżki etymologii



Tłumacz wiele może się naczyć nie tylko na wzorcowym językowo tekście, ale i na pełnych błędów sformułowaniach. Z jednej strony taka negatywna analiza przekornie pozwala łatwiej zapamiętać poprawne sformułowania, z drugiej – unikać właśnie takich błędów, z trzeciej zaś – jest świetnym materiałem, by nauczyć się rozróżniać potoczny i niechlujny […]

Uczmy się na błędach


Tłumacz nie raz staje przed zadaniem, jak przełożyć (w ogóle lub zwięźle) nieprzekładalne – mowa tu zarówno o m.in. słowach określających rzeczy lub zjawiska, występujące wyłącznie na danym obszarze lub w danej kulturze, wyrażeniach przywołujących jedynie dla pierwotnego odbiorcy szereg skojarzeń czy określeniach, które przez swoją zwięzłość wyrażają “więcej niż […]

Zwięzłość a tłumaczenia




W ramach serii niecodziennych słowników języka węgierskiego dziś prezentuję Wam 3 pozycje leksykonów tematycznych w konfiguracji z angielskim i esperanto, autorstwa Ilony Koutny z UAM w Poznaniu: Ilona Koutny: English-Esperanto-Hungarian mini-dictionary on Education and Work. CELTRAFO AEH1. Poznan: ProDruk. 2002. 146 p. ISBN 83-88518-36-4. Ilona Koutny: English-Esperanto-Hungarian mini-dictionary on Language […]

Słowniki tematyczne angielsko-węgiersko-esperanto


W serii perełek wynalezionych w sieci przedstawiam Wam Wielki węgierski słownik etymologiczny on-line (Magyar Etimológiai Nagyszótár). Haseł możecie szukać po alfabetycznym spisie lub też poprzez opcję wyszukiwania danego słowa. Oto przykładowe wyniki dla haseł “anya” i “repce”: anya: ‘nőnemű szülő’. Származékai: anyó, anyóka, anyu, anyai, anyaság, anyátlan, anyáskodik. Ősi szavunk […]

Węgierski słownik etymologiczny on-line


Wczoraj prezentowałam stronę pomagającą w nauce węgierskiego na poziomie podstawowym, dziś z kolei pomoc naukowa dla osób bardzo zaawansowanych w kwestiach językoznawczych – węgierski korpus językowy. Na początek sama definicja tego pojęcia ze strony korpusy.net (znajdziecie tam też słowniczek terminów korpusowych, przydatny podczas pracy ze zbiorem danych tekstowych): Korpus językowy […]

Korpus języka węgierskiego



Kolejna perełka dla tłumaczy to Węgiersko-angielski słownik pojazdów mechanicznych. Słownik zawiera 24339 haseł, których wyszukiwać można w obu językach. Oto część wyniku wyszukiwania na hasło “kocsi” (łącznie znalazło się 166 trafień): akkumulátorkocsi – battery cart alacsony oldalfalú teherszállító kocsi – dray autóbusz-pótkocsi -bus trailer billenő félpótkocsi – dump articulated trailer, […]

Węgiersko-angielski słownik pojazdów mechanicznych


W serii wyszukanych w Internecie słowników pomocnych tłumaczowi węgierskojęzycznemu przedstawiam Wam dziś kolejne źródło – Tudományos és Köznyelvi Szavak Magyar Értelmező Szótára. Słownik zawiera 150 000 haseł. Oto przykładowy wynik wyszukiwania na hasło “anya”: anyaállat    Kicsinyeit nevelő, szoptató (vadon élő) nőstény állat (állat) anyaállat    Minden jó tulajdonságok átörökítésére kiszemelt nőivarú állat, mely […]

Węgierski słownik wyrażeń naukowych i powszechnych


“Słownik slangu więziennego” (“A magyar börtönszleng szótára”, Edina Szabó, Kossuth Egyetemi Kiadó, Debreczyn 2008) to kolejna, po  słowniku slangu żołnierskiego, węgierskojęzyczna perełka. Zawiera obszerny wstęp, traktujący o grupie użytkowników grypsery, niezwykle bogatą część hasłową oraz rozbudowaną bibliografię. Oto przykładowe hasła: adomány fn gyak A börtön által adott fizetés. — alamizsna, […]

Słownik slangu więziennego



“Słownik slangu żołnierskiego” (“A magyar katonai szleng szótára”, Tamás Kis, Kossuth Egyetemi Kiadó, Debreczyn 2008, wyd. II poprawione i rozszerzone) to kolejny węgierskojęzyczny skarb dla tłumacza. Słownik zawiera obszerny wstęp, traktujący o grupie użytkowników tego slangu, niezwykle bogatą część hasłową oraz rozbudowaną bibliografię, dzięki czemu może też służyć jako podpowiedź […]

Słownik slangu żołnierskiego


Często można usłyszeć pytanie, czy oprócz tradycyjnego “Polak, Węgier dwa bratanki…” z owymi bratankami łączy nas coś więcej. Rozważania na ten temat można by snuć na wielu płaszczyznach, jednakże jest kilka dobrze udokumentowanych – do nich zaliczają się związki na poziomie języka. Oto, co łączy nas z Węgrami jeśli chodzi […]

Wpływy węgierskie w języku polskim


Janowi Reychmannowi hugaryści i hungarofile zawdzięczają wiele – przede wszystkim zaś słowniki pod jego redakcją, jedyne tak obszerne i przekrojowe (choć nie wznawiane i nie aktualizowane od lat osiemdziesiątych), tzw. „duże”: Wielki słownik węgiersko-polski (Magyar-lengyel szótár), red. Jan Reychman, Wiedza Powszechna, Warszawa/Akadémiai Kiadó, Budapest. wyd. 2 z 1980 roku liczy […]

Jan Reychmann



Kolejnym ciekawym znaleziskiem leksykograficznym w otchłani Internetu, jakim chcę się z Wami podzielić, jest polsko-węgierski Słownik Współpracy Wyszehradzkiej, który bynajmniej nie obejmuje sugerowanej przez nazwę tematyki, lecz ma charakter dość ogólny. Liczy 116 stron w PDF w układzie alfabetycznym wg haseł polskich (którym, co ciekawe, “coś” pozjadało wszystkie znaki diakrytyczne, […]

Słownik współpracy wyszehradzkiej



W serii ciekawych słowników polecam tym razem (kolejny) słownik slangu (poprzednie znajdziecie tu i tu), węgierską odmianę Urban Dictionary: Népszótar, tworzoną przez użytkowników – każdy może dodać własne hasło lub nowe znaczenie danego słowa, a użytkownicy oceniają jego poprawność. Stąd też należy ostrożnie podchodzić do prezentowanych w nim zasobów, niemniej […]

Urban Dictionary made in Hungary



Dziś, w ramach serii ciekawych słowników, jakie możemy znaleźć w Internecie, polecam Wam słownik Gergelya Czuczora i Jánosa Fogarasiego A magyar nyelv szótára [1862]. Słownik ten jest nie tylko interesujący pod względem nie używanej już dziś pisowni, ale stanowi także cenny zbiór słownictwa, którego na próżno szukalibyśmy w bardziej współczesnych […]

Słownik języka węgierskiego z 1862 roku


Na portalu GoldenLine w grupie Tłumacze powstał ostatnio nowy, pożyteczny wątek: Linki, źródła, słowniki, glosariusze i wszelkie inne zasoby. Tłumacze dzielą się w nim znalezionymi zasobami sieciowymi, z m.in. określeniem pary językowej i tematyki. Warto tam zajrzeć, bowiem polecane są nie tylko słowniki w poszczególnych parach językowych, ale glosariusze, wzorcowe […]

Słowniki, glosariusze, leksykony


Odmęty internetu zaskakują co chwilę – jednym z moich najciekawszych odkryć w ramach słowników polsko-węgierskich jest Minileksykon i słownik polsko-węgierski dla akustyków (Akusztikai kislexikon és szótár) autorstwa Andrása Buskó z 2009 roku (113 stron, wersja PDF). Słownik ma układ alfabetyczny, na końcu znajduje się też “Wykaz aktualnie obowiązujących norm z […]

Słownik polsko-węgierski dla akustyków



Coś dla miłośników niecodziennych słowników – mini-słownik gwary z Zsögöd. Oto, co o samej gwarze pisze autor słownika:  A Zsögödiek kijelentik, hogy megvédik saját nyelvüköt a magarral szemben, amit mán aliges értenek! Mit es jelent az, hogy: Kvázi régiók, rusztikus milliő, tendencia, unió, tökjó, determinálódik protokollum, autonómia, sötöbö. Tovább nem es […]

Mini-słownik gwary z Zsögöd


Dziś chcę Wam zaprezentować niezwykle ciekawy słownik, który zbiera słowa i wyrażenia Węgrów zamieszkujących Seklerszczyznę. O nich samych możecie poczytać tutaj (PL) i tu (HU), natomiast słownik znajdziecie pod tym adresem. Hasła ułożone są alfabetycznie, można skorzystać także z opcji wyszukiwania. Oto przykładowe wyrażenia: Ádámbűz –  a házhoz nem tartozó […]

Słownik wyrażeń Seklerów


Jeśli szukacie konkretnych tekstów w języku węgierskim, lub też chcielibyście znaleźć cokolwiek na dany temat czy z danej dziedziny, zajrzycie na stronę Magyar Elektronikus Könyvtár (MEK). Strona jest dostępna w języku węgierskim i angielskim, wyszukiwarka działa w następujących konfiguracjach: Wg  autora Wg  tytułu Wg  tematu Wg  numeru porządkowego Wg  frazy […]

Książki i teksty w języku węgierskim – wirtualna biblioteka



W serii niecodziennych słowników przedstawiam Wam dzisiaj glosariusz kart bankowych – pojęcia angielskie są podane  i wytłumaczone po węgiersku, np: coupler: A kártya elektronikus és logikai interfésze és a host számítógépe közötti eszköz signature panel (aláírássáv): Az azonosító kártyán az a terület, amelyre a kártyabirtokos beírja az aláírását. (ISO 7810 […]

Słownik niecodzienny, czyli karty bankowe



Dziś pierwszy z serii wyszukanych przeze mnie słowników treści niecodziennej: angielsko-węgierski słownik wyrażeń prawniczych i branży nieruchomości. W obliczu braku słowników specjalistycznych w parze polski-węgierski obowiązuje zasada: ratuj się jak możesz, warto więc kolekcjonować takie perełki. Autor: Csobay-Novák Tamás Strona autora: http://hun.proz.com/translator/968128 Tytuł słownika: Jog és ingatlan angol szótár – […]

Słownik węgiersko-angielski: prawo i nieruchomości



Ciąg dalszy pożytecznych linków do słowników internetowych – tym razem słownik skrótów i skrótowców węgierskich: www.rovidites.hu. Wyszukiwać w nim można zarówno po haśle, jak i kategoriach: Szervezet (8774) Hadügy (6935) Tudomány (6095) Informatika (5264) Üzleti világ (4422) Oktatás (3581) Telekom (1675) Szleng / Chat (1665) Sport (1623) Média (1267) Szórakozás […]

Węgierski słownik skrótów


To nie pierwszy słownik slangu on-line, jaki polecam – poprzedni miał raczej formę bloga i był redagowany przez autorów, ten zaś jest tworzony przez internautów. Www.HOGYMONDOM.hu jest dość ciekawym zbiorem zawierającym najświeższe, jak się wydaje, wyrażenia z węgierskiego slangu (głównie młodzieżowego). Słownik jest moderowany, jednak z pewnym opóźnieniem, przez co […]

Słownik węgierskiego slangu


Oto lista słowników dwujęzycznych w kombinacji PL/HU – jak sami widzicie, jest ona dość skromna: 1.      tzw. “duże” słowniki: Wielki słownik węgiersko-polski (Magyar- lengyel szótár), red. Jan Reychman, Wiedza Powszechna, Warszawa/Akadémiai Kiadó, Budapest. wyd. 2 z 1980 roku liczy 1246 stron Wielki słownik polsko-węgierski (Lengyel-magyar szótár), red. Csorba Tibor, Wiedza […]

Słowniki polsko-węgierskie vol.1



    Jeśli czujecie się nieco niezręcznie, nierozkminiając węgierskiego slangu, to polecam wam szleng.blog.hu, który zaopatrzy Was nie tylko w najniezbędniejsze słownictwo, ale i doradzi, jak i kiedy go używać. Drobna próbka: Bebútol Hosszas, rendszerint ájult, eszméletlen alvásból vagy erős ittasság, kábítószeres bódulat befejeztével fokozatosan felébred, magához tér. A kifejezés […]

Slang z pierwszej ręki