Cześć,
Tym razem podczas „Węgierskiej randki” sprawdzamy, ile hymnów mają Węgrzy. Jeżeli nie zdążyliście obejrzeć całego odcinka albo macie ochotę na powtórkę, to zapraszam na YouTube:
.
7 najważniejszych węgierskich hymnów i pieśni
Oto lista nazw, które wspomniałam w dzisiejszym odcinku – wraz z bardzo uproszczoną, dostosowaną do polskich głosek wymową i linkami do dodatkowych materiałów:
- Boldogasszony Anyánk [Boldogossoń Oniank]
- Ah, hol vagy, magyarok tündöklő csillaga [Oh, hol wodź, modziorok tindykly czillogo]
Zoltán Kodály [Zoltan Kodaj]
Ének Szent István királyhoz [Ijnek Sent Isztwan kirajhoz]
- Tebenned bíztunk eleitől fogva [Tebenned biztunk eleityl fogwa]
István Bocskai [Isztwan Boczkoi]
- Rákóczi-nóta [Rakoci-noto]
Rákóczi-induló [Rakoci-indulo]
tekst
- Székely himnusz [Sijkej himnus]
- Szózat [Suzot]
Mihály Vörösmarty [Mihaj Wyryszmorti]
Béni Egressy [Bijni Egreszi]
Polski tekst można znaleźć w Antologii poezji węgierskiej z 1975 roku, w tłumaczeniu Tadeusza Nowaka:
- Himnusz (Magyar nép zivataros századaiból) [Himnus (Modzior nijp ziwotoros sazodoibul]
Ferenc Kölcsey [Ferenc Kylcsei]
Ferenc Erkel [Ferenc Erkel]
Polskie tłumaczenie hymnu można znaleźć w Antologii poezji węgierskiej z 1975 roku. Jego autorem jest Józef Waczków:
Boże, nie szczędź Węgrom łask,
Chleba i wesela,
Niech twe ramię chroni nas
Od nieprzyjaciela.
Daj nam rok radosnych dni,
Niech ten lud ukoi,
Co okupił morzem krwi
Przyszłość ziemi swojej
Tyś nas przed wiekami wiódł
Na tę piękną ziemię,
Tu ojczyznę znalazł lud,
Bendeguza plemię.
Cisy i Dunaju plusk,
Wiatr na szczytach Karpat
Sławią kraj, gdzie w siłę wzrósł
Bohaterski Arpad.
Tyś kołysał nim rol w rok
Kłosy tego kraju,
Tyś nam dawał słodki sok
Z winnych gron Tokaju.
Tyś pozwolił sztandar wznieść
Nad Turczyny dzikie
I Macieja wojskom zgnieść
Dumne Wiedeńczyki.
Wkradł się w dusze pychy siew,
Grzech wszedł w nasze domy
I zapłonął w Tobie gniew,
I zesłałeś gromy:
To Mongoła srogi szał
Grabił nam zagrody,
To nas Turczyn w jasyr brał
I niewolił grody.
Lała się węgierska krew,
Wzgórza kości rosły,
Dzikich hord zwycięski śpiew
Wichry wieków niosły.
I twe syny, kraju nasz;
Szły przeciwko tobie,
Przez wyrodne dzieci łkasz
Na swych dzieci grobie.
Niewinnego ścigał nóż:
Człek się krył w jaskini,
Nie miał swej ojczyzny już,
Między braćmi swymi
Smutek trawił go i ból,
Szedł przez puszt, bezdroże,
Widział potop krwi śród pół
I płomieni morze.
W gruzach legły mury„ twierdz,
Słychać jęki wkoło:
Życie pokonała śmierć,
Skarga – pieśń weśołą.
Z konających, braci skarg
Wolność nie rozkwita:
Zgina się pod jarzmem kark,
Łza dzień każdy witą.
Boże, zlituj się w zły czas;
Odmień Węgrów dolę
Niech twe ramię chroni nas
Na tym łeż padole.
Daj nam rok radosnych dni,
Niech ten lud ukoi,
Co okupił morzem krwi
Przyszłość ziemi swojej.
Książka tygodnia
Dziś, dla podtrzymania nastroju, w jaki wprawiły nas poprzednie pieśni, polecam Wam album „Wiosna ludów literatury europejskiej. Pieśni polskie i węgierskie Ferdynanda Gregoroviusa”, zawierający teksty tych utworów, komentarze, zdjęcia i nagranie audio, na którym aktorzy prezentują pieśni Ferdynanda Gregoroviusa w trzech językach: polskim, węgierskim i niemieckim. Informacje o tych licznych osobach, dzięki którym ta pozycja powstała, znajdziecie we wstępie do tej książki (link).
Węgry tu i teraz
W tym tygodniu zapraszam Was na kilka ciekawych wydarzeń:
Warszawa:
18.01 – debata „1000 lat bratanków” w Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie (szczegóły)
24.01 – z okazji Dnia Kultury Węgierskiej, przypadającego na 22 stycznia, który tradycyjnie obfituje w wydarzenia na całym świecie, odbędzie się w Warszawie koncert Moment’s Notice Trio. Więcej informacji znajdziecie tutaj.
Kraków:
W ramach wydarzeń towarzyszących wystawie „Złoty wiek malarstwa węgierskiego” odbędą projekcje filmów:
- 20.01 – „Mefisto”
- 21.01 – „Kontrolerzy”
- 22.01 – „Syn Szawła”
Szczegóły znajdziecie tutaj.
Słówko tygodnia
Nauczymy się pierwszej zwrotki węgierskiego hymnu w uproszczonej wymowie:
Iszten, aldd meg o modziort
Ju kedwel, byszijgel,
Niujtsz felije vijdy kort,
Ho kizd ellenszijgel;
Bol szorsz okit rijgen tijp,
Hozz ra wig estendyt,
Megbinhydte mar e nijp
O multot sz jywendyt!
