przekłady



Do takiego wniosku można dojść, analizując co, jak, na kiedy i za ile chcą zlecać BT-masówki. Ostatnio otrzymałam propozycję tłumaczenia technicznego (maszyny) – uprzejmie odmówiłam, brak terminów i nie moja specjalizacja, przy okazji podając namiar na kogoś, kto się w tej parze i w tej tematyce sprawdza. W „podziękowaniu” przyszła […]

Biura tłumaczeń – liczy się tylko zysk?


Poniższy rysunek z serii andrzej_rysuje można obronić na dwa sposoby: dla jednych to przestroga przed nadinterpretacją i uproszczeniami, jakie popełnić może tłumacz (zwłaszcza ustny) w ferworze walki o szybkie i celne oddanie nie słów, a idei i przekazu wyrażonych w języku oryginalnym (co zgodne jest jak najbardziej ze sztuką). Dla […]

(Nad)interpretacja



Tłumacz wiele może się naczyć nie tylko na wzorcowym językowo tekście, ale i na pełnych błędów sformułowaniach. Z jednej strony taka negatywna analiza przekornie pozwala łatwiej zapamiętać poprawne sformułowania, z drugiej – unikać właśnie takich błędów, z trzeciej zaś – jest świetnym materiałem, by nauczyć się rozróżniać potoczny i niechlujny […]

Uczmy się na błędach


Oprócz porad „jak tłumaczyć” i „jak nie tłumaczyć” niektórzy powinni wziąć sobie do serca jeszcze jedną zasadę – nie wszystko jest przekładalne, względnie – nie ma sensu tłumaczenie czegoś, co traci swój podstawowy aspekt humorystyczny w przekładzie, z naciskiem na gry słowne… Oto niemal koronny przykład: którego angielski oryginał jest, […]

Nie tłumaczmy wszystkiego


Tłumacz nie raz staje przed zadaniem, jak przełożyć (w ogóle lub zwięźle) nieprzekładalne – mowa tu zarówno o m.in. słowach określających rzeczy lub zjawiska, występujące wyłącznie na danym obszarze lub w danej kulturze, wyrażeniach przywołujących jedynie dla pierwotnego odbiorcy szereg skojarzeń czy określeniach, które przez swoją zwięzłość wyrażają „więcej niż […]

Zwięzłość a tłumaczenia



Polecam Wam artykuł z Chicago Tribune Language interpeter services see demand soar, ukazujący tło popularności firm oferujących tłumaczenia przez telefon: The demand for such language services has been surging in the last few years, partly because of growth in immigration to the U.S. over the last few decades but also […]

Boom na tłumaczy telefonicznych


W jednym z lokalnych wydań Gazety.pl pojawił się ostatni artykuł na temat zmiany nazwy jednej z ulic z Budapeszteńskiej na Budapesztańską. Zobaczmy zatem, co na temat obu form sądzą językoznawcy: – W najnowszym Słowniku Poprawnej Polszczyzny pod redakcją Andrzeja Markowskiego pojawia się odwołanie do Słownika Wyrazów Kłopotliwych, autorstwa Mirosława Bańki […]

Budapesztański czy budapeszteński




O tym, co należy do obowiązków tłumacza, zwłaszcza od strony etycznej, pisałam kiedyś w Idei przekładu – pokrótce filozofia tłumaczeń sprowadza się do transparentności i braku ingerencji w nieusprawiedliwiony przez wymogi języka docelowego sposób (choć można by tu zdecydowanie odróżnić zasady określające przekład literacki). Dowcipnym komentarzem idei przekładu jest swoją […]

Jak (nie) tłumaczyć


Dziś, w ramach serii spod znaku antologii dramatu przedstawiam Wam Kolizje. Antologia nowego dramatu węgierskiego pod redakcją Patrici Pászt (Kraków 2010), czyli ostatnie z trzech wydawnictw o tej tematyce. W tomie wydanym przez Katedrę Dramatu Uniwersytetu Jagiellońskiego  i wydawnictwo Panga Pank znalazło się 10 węgierskich dramatów powstałych po roku 2000: András Forgách: […]

Współczesny dramat węgierski (Kolizje; P. Pászt 2010)




Dziś, w ramach serii spod znaku antologii dramatu przedstawiam Wam Współczesny dramat węgierski. Antologia pod redakcją Patrici Pászt (Księgarnia Akademicka, Kraków 2003), czyli drugie z trzech wydawnictw o tej tematyce. Z wyjątkiem sztuki Pétera Nadása utwory zamieszczone w tym tomie powstały w latach 90., mniej lub bardziej trwale wpisując się […]

Współczesny dramat węgierski (Antologia P. Pászt 2003)


We wcześniejszych wpisach publikowałam już zbiory antologii poezji węgierskiej czy numery Literatury Na Świecie, poświęcone tematyce węgierskiej. Nadszedł czas na dramat, którego reprezentacja jest o wiele skromniejsza i obejmuje zaledwie trzy publikacje. Dziś chciałabym Wam przedstawić tom zatytułowany Antologia współczesnego dramatu węgierskiego, w opracowaniu (wybór i wstęp) Andrzeja Sieroszewskiego (Państwowy […]

Antologia współczesnego dramatu węgierskiego (A.Sieroszewski, 1982)


O hiperpoliglotach pisałam już kiedyś tutaj, a dziś po raz kolejny zachęcam Was do poczytania zwierzeń jednego z nich, władającego 50 językami obcymi. Pełny artykuł „Experience: I can speak 50 languages” znajdziecie na stornie Guardiana, a oto kilka smaczków: I wasn’t a natural language learner. Aged 11, I made slow progress […]

Znam 50 języków obcych, czyli jak inni to robią



W styczniu Narodowy Stary Teatr w Krakowie wydał publikację pt. „Mitos 21 – antologia”, zawierającą pięć współczesnych dramatów w przekładzie na język polski. W dwóch tomach zawarto informacje o członkach sieci i ich działalności oraz najlepsze i najnowsze dramaty (które zebrały rekomendacje dramaturgów i kierowników literackich z teatrów zrzeszonych w […]

MITOS 21 i akcent węgierski


Na pewno nie raz część z Was potrzebowała gotowego tekstu umowy w języku węgierskim, chociażby dla siebie samych, jako zleceniobiorców. Warto mieć pod ręką bezpłatne wzory podstawowych umów –  znajdziecie je np. tutaj, a obejmują: Engedményezési szerződés – Umowę przelewu wierzytelności Megbízási szerződés – Umowę-zlecenie/o dzieło Határozatlan időre szóló munkaszerződés […]

Wzory umów w j. węgierskim


Po roku przerwy powraca konkurs dla tłumaczy (IV edycja), mający na celu wyłonienie uczestników warsztatów translatorskich w Balatonfüred. Polecam gorąco, sama brałam w nich udział trzykrotnie i w dużym stopniu pomogły mi one ukształtować ostatecznie swoje wyobrażenie na temat przekładu literackiego – m.in. dzięki nim od pewnego czasu mogę wykonywać […]

Warsztaty w Balatonfüred



Każdy hungarysta i hungarofil wie, jak ważną postacią węgierskiej poezji był Bálint Balassi (pozostałym polecam krótkie wprowadzenie na Wikipedii). Jego znaczenie dla kultury węgierskiej odzwierciedla także fakt, iż nazwiskiem Balassiego nazwano instytuty kultury węgierskiej (przykładowo: tutaj). W polskich przekładach również nie zabrakło miejsca dla tego poety, czego dowodem jest chociażby […]

Bálint Balassi – Poezje



Wybór 13 poetów. Antologia współczesnej poezji węgierskiej pod redakcją Szczepana Woronowicza i Bohdana Zadury obejmuje następujące pozycje: Wstęp Jerzy Robert Nowak Lajos Kassák Do prawdziwych poetów (Az igaz költőkhoz), przełożył Tomasz Kulisiewicz Moja poezja {Költészetem), przełożył Tomasz Kulisiewicz Fabryka (A gyár), przełożył Tomasz Kulisiewicz Po kole (Vándorlás körben), przełożył Tomasz […]

Antologie poezji węgierskiej – cz. VIII: 13 poetów



Wydawnictwo Przepowiednia czasu twego (antologia współczesnej poezji węgierskiej)  w wyborze Konrada Sutarskiego obejmuje następujące utwory: Matyas Domokos: Antologia współczesnej poezji węgierskiej (Konrad Sutarski) János Pilinszky Apokryf (Apokrif) Tadeusz Śliwiak Pustynia miłości (A szerelem sivataga) Jerzy Ficowski Epilog (Utószó) Tadeusz Śliwiak Upomnienie (Intelem) Tadeusz Śliwiak Święty łotr (Szent lator) Konrad Sutarski Krater […]

Antologie poezji węgierskiej – cz. VII: Przepowiednia czasu twego


Wydawnictwo Z węgierskiego na nasze. Antologia poezji i prozy w wyborze i opracowaniu Anny Góreckiej (Fundacja Literatura Światowa, Warszawa 1998) obejmuje następujące utwory: Péter Kántor, Wiersze, przeł. Bohdan Zadura    7 László Darvasi, Pistuka, przeł. Krystyna Pisarska               14 Endre Kukorelly, Wiersze, przeł. Anna Górecka, Elżbieta Sobolewska    25 Endre Kukorelly, Dwie prozy, […]

Antologie poezji węgierskiej – cz. VI: Z węgierskiego na nasze


Wybór Antologia współczesnej poezji węgierskiej autorstwa Jerzego Snopka (Wydawnictwo Studio EMKA, Warszawa 2010) obejmuje następujące pozycje: Wstęp (Jerzy Snopek)    11 István Bella  16 Nasze miłosne akty Jedynie Bóg „Na śmierć trzeba sobie zasłużyć” Niemożliwe Adwent 1948 Ottó Tolnai  28 Kiszyniowska róża Nic, nic Moje ciemne teksty pisałem z łatwością Moja […]

Antologie poezji węgierskiej – cz. V: Antologia Jerzego Snopka



zdj. bodan731
Zbiór Antologia poezji węgierskiej, w wyborze i układzie Istvána Csaplárosa, Gráci Kerényi i Andrzeja Sieroszewskiego, pod redakcją poetycką Mieczysława Jastruna (Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1975) obejmuje następujące przekłady: Andrzej Sieroszewski: Wstęp Autor nieznany: Lament Maryi Pannonius Janus: Na odjezdnym z Waradu świętych królów żegnając Pannonius Janus: O Migdalo w Panonii […]

Antologie poezji węgierskiej – cz. IV: Antologia z 1975 r.


Wydawnictwo Wolność – antologia walczącej poezji i prozy węgierskiej, pod redakcją Camilli Mondral i Juliusza Wiktora Gomulickiego (Czytelnik, Warszawa 1953) obejmuje następujących autorów i przekłady: Mihály Vörösmarty: Wezwanie József Katona: Ban Bank (fragment tragedii) Gyula Illyés: Mowa Györgya Dózsy na placu w Cegléd Géza Gárdonyi: Przysięga Dobó (fragment powieści „Gwiazdy Egeru”) […]

Antologie poezji węgierskiej – cz. III: „Wolność”




W serii perełek wynalezionych w sieci przedstawiam Wam Wielki węgierski słownik etymologiczny on-line (Magyar Etimológiai Nagyszótár). Haseł możecie szukać po alfabetycznym spisie lub też poprzez opcję wyszukiwania danego słowa. Oto przykładowe wyniki dla haseł „anya” i „repce”: anya: ‘nőnemű szülő’. Származékai: anyó, anyóka, anyu, anyai, anyaság, anyátlan, anyáskodik. Ősi szavunk […]

Węgierski słownik etymologiczny on-line


Na fali modnych ostatnio zestawień „jak różni ludzie postrzegają dany zawód”, wypłynęło także zestawienie dla tłumaczy. I choć przez nieuczciwe praktyki niektórych ludziom ciężko czasem jest uwierzyć w nieprawdziwość pierwszego obrazka, to najbliższa rzeczywistości jest ostatnia ilustracja – przy czym tłumacze małych języków dodatkowo są obłożeni stosami wydawnictw książkowych, rzadko […]

Jak wygląda praca tłumacza?


Węgierski Instytut Kultury w Warszawie ma zaszczyt zaprosić na promocję nowego numeru Literatury na Świecie – VESZPRÉM. W spotkaniu wezmą udział autorzy: Centauri, Ottó Fenyvesi, János Géczi, Benjámin Tibor Szabó Prowadzą: Anna Górecka oraz Janusz Drzewucki Słowa powitania wygłoszą: Tibor Navracsics (Minister sprawiedliwości i administracji, wicepremier Węgier) Gyula Porga (Prezydent […]

Literatura na Świecie – spotkanie autorskie w Trafficu



Węgierskojęzycznym polecam wywiad z Dórą Károlyi, byłą dyrektor nieistniejącej od zeszłego roku Magyar Könyv Alapítvány (Węgierska Fundacja Książki, pisałam o tym tutaj): Károlyi Dóra, a volt Magyar Könyv Alapítvány volt igazgatója 2011 kapcsán elsősorban az alapítvány körül történtekről: megszűnésről, beolvasztásról, új feladatokról, illetve a fordítók, a fordítások támogatásának jövőjéről mesél. […]

Katastrofalna sytuacja tłumaczy na Węgrzech


Fundacja Zeszytów Literackich i Węgierski Instytut Kultury organizują w dniu 6.02.2012  o godzinie 18.00 prezentację tomu szkiców Sándora Máraiego „W podróży” (więcej), podczas której rozmowę z autorką przekładu, Teresą Worowską, poprowadzi Marek Zagańczyk. „O szczególnej wiarygodności szkiców podróżnych Máraiego decyduje nie tyle realność opisu, ile przede wszystkim wyjątkowa wrażliwość obserwatora […]

Sándor Márai „W podróży” – spotkanie z tłumaczką


Targi książki to niejednokrotnie świetne miejsce, by spotkać węgierskich autorów. Warto zatem pamiętać, jakie imprezy spod tej egidy zaplanowano na rok 2012: 16. Targi Książki Kraków – 25-28.10.2012 2. Targi Książki Katowice – 7-9.09.2012 Książka dla Dzieci i Młodzieży – Poznańskie Spotkania Targowe – Międzynarodowe Targi Poznańskie  – 3-5.02.2012 Toruński […]

Targi książki 2012



O Literaturze na Świecie i jej znaczeniu dla popularyzowania twórczości węgierskich pisarzy wzmiankowałam niedawno tutaj. Dziś chcę Wam przedstawić piątą część zestawienia (od 2010 do 2012 roku) wszystkich przekładów literatury węgierskiej, jakie ukazały się w tym periodyku: „Literatura na Świecie” nr 09-10/2010 [m.in.: Ottó Tolnai: Twarz Argentyńca, przeł. Anna Górecka, […]

Literatura na Świecie – wydania węgierskie, cz. V – lata ...



Na przykładzie języka angielskiego doskonale widać, jak wielki wpływ na normy poprawnościowe mają „szarzy” użytkownicy. Swoją opinią o tym, jak daleka może być ich ingerencja na ortografię języka polskiego, dzielą się się tuzy językoznawstwa: Polszczyzna bez „ąści”? Jezyk polski sie uprosci  – rozmowa z prof. Jerzym Bralczykiem – (…) Dziś […]

Quo vadis, polszczyzno?



O Literaturze na Świecie i jej znaczeniu dla popularyzowania twórczości węgierskich pisarzy wzmiankowałam niedawno tutaj. Dziś chcę Wam przedstawić czwartą część zestawienia (od 2005 do 2009 roku) wszystkich przekładów literatury węgierskiej, jakie ukazały się w tym periodyku: „Literatura na Świecie” nr 09-10/2005 [m.in. Lajos Parti Nagy: Wiersze, przeł. Anna Górecka, […]

Literatura na Świecie – wydania węgierskie, cz. IV – lata ...


O Literaturze na Świecie i jej znaczeniu dla popularyzowania twórczości węgierskich pisarzy wzmiankowałam niedawno tutaj. Dziś chcę Wam przedstawić trzecią część zestawienia (od 2000 d0 2004 roku) wszystkich przekładów literatury węgierskiej, jakie ukazały się w tym periodyku: „Literatura na Świecie” nr 09/2000 [m.in. Sándor Weöres: Wiersze, przeł. Anna Górecka, Nándor […]

Literatura na Świecie – wydania węgierskie, cz. III – lata ...


György Spiró to kolejny pisarz i dramaturg, którego twórczość została doceniona w Polsce. W jego przypadku jednak ta miłość jest obustronna: nauczył się języka polskiego, jest znawcą polskiej kultury, ma w dorobku przekłady wszystkich dramatów Wyspiańskiego i niektórych dramatów Gombrowicza. Jego twórczość inspirowana jest Wojciechem Bogusławskim (więcej na ten temat […]

Spiró w polskich przekładach



O Literaturze na Świecie i jej znaczeniu dla popularyzowania twórczości węgierskich pisarzy wzmiankowałam niedawno tutaj. Dziś chcę Wam przedstawić drugą część zestawienia (od 1990 d0 1999 roku) wszystkich przekładów literatury węgierskiej, jakie ukazały się w tym periodyku (pełne i szczegółowe opisy istnieją dla numerów zarchiwizowanych przez redakcję, tzn. od 1994 […]

Literatura na Świecie – wydania węgierskie, cz. II – lata ...


Péter Esterházy to kolejna tuza literatury węgierskiej, doceniona w Polsce. Jego dzieła zostały wydane nakładem dwóch wydawnictw: Świata Literackiego i Czytelnika. W 2008 roku Esterházy został laureatem nagrody literackiej Europy Środkowej ANGELUS za Harmonię Caelestis (więcej o tym przeczytacie tutaj). Oto pozycje z jego dorobku, które doczekały się polskich przekładów: Świat […]

Esterházy w polskich przekładach


O Literaturze na Świecie i jej znaczeniu dla popularyzowania twórczości węgierskich pisarzy wzmiankowałam niedawno tutaj. Dziś chcę Wam przedstawić pierwszą część zestawienia (do 1990 roku) wszystkich przekładów literatury węgierskiej, jakie ukazały się w tym periodyku (pełne i szczegółowe opisy istnieją dla numerów zarchiwizowanych przez redakcję, tzn. od 1994 roku): „Literatura […]

Literatura na Świecie – wydania węgierskie, cz. I – do ...



Sándor Márai to niewątpliwie jeden z największych pisarzy węgierskich, ponadto niesłychanie doceniony również zagranicą – w Polsce nie tylko opublikowano 18 pozycji z jego dorobku, ale wiele z nich doczekało się także licznych wznowień (Dziennik aż pięciu!):  Żar przekład: Feliks Netz 2000 Wyznania patrycjusza przekład: Teresa Worowska 2002; wydanie kieszonkowe […]

Márai w polskich przekładach





W tym przypadku trudno już nawet zrzucić winę na translator, bo takiej niedorzeczności (złośliwości?) maszyny jeszcze nie opanowały. Oby tylko nie zniszczyło to więzi Polski z Węgrami… :) za: Bareizmy wiecznie żywe (Pobrano z: https://www.facebook.com/photo.php?fbid=296205570421541&set=a.273043652737733.66499.113221208719979&type=1&ref=nf)

„Polak-Węgier…” zagrożony?


Jest wiele osób niezwykle zasłużonych dla propagowania kultury węgierskiej w Polsce i polskiej na Węgrzech. Przedstawiałam Wam już sylwetkę Jana Reychmana, dziś kilka słów o Konradzie Sutarskim: Urodzony 21 września 1934 roku w Poznaniu, a od 1965 roku żyjący na Węgrzech, w Budapeszcie (ma żonę Węgierkę) – jest inżynierem mechanikiem, […]

Konrad Sutarski


Często można usłyszeć pytanie, czy oprócz tradycyjnego „Polak, Węgier dwa bratanki…” z owymi bratankami łączy nas coś więcej. Rozważania na ten temat można by snuć na wielu płaszczyznach, jednakże jest kilka dobrze udokumentowanych – do nich zaliczają się związki na poziomie języka. Oto, co łączy nas z Węgrami jeśli chodzi […]

Wpływy węgierskie w języku polskim



Kolejna ciekawostka z Wikipedii, tym razem nawiązująca do węgiersko-polskich związków literackich. Artykuł jest bardzo okrojony, niemniej jednak może być ciekawy dla tych, którzy nie zgłębiali tego tematu wcześniej: Węgiersko-polskie związki literackie do wieku XVIII w Polsce były ograniczone do zainteresowania kronikami i wydarzeniami aktualnymi na Węgrzech. Informacje o Polsce przedostawały […]

Węgiersko-polskie związki literackie


Oto zestawienie (mam nadzieję, że kompletne) wszystkich antologii poezji węgierskiej, jakie ukazały się w języku polskim, w układzie chronologicznym: Wolność – antologia walczącej poezji i prozy węgierskiej, red. Camilla Mondral, Juliusz Wiktor Gomulicki,  Czytelnik, Warszawa 1953 (spis treści znajdziecie tutaj) Kocham twój kraj: Antologia wierszy węgierskich o Polsce, wybór István […]

Antologie poezji węgierskiej – cz. I: zestawienie